Мүраками Харүки-Гучин хоёр настай өдрийн аялагч

Би гучин хоёртой, тэр арван наймтай...
Энэ тухай бодохоор дургүй хүрдэг юм.
Би гучин хоёрхонтой, харин тэр аль хэдийнэ арван найм хүрчихсэн. Ингэвэл арай дээр сонсогдож байна.
Бид хоёр зүгээр л найзууд. Илүү ч үгүй, дутуу ч үгүй. Би эхнэртэй, харин тэр зургаагийн зургаан найз хөвгүүнтэй. Тэр өнөөх зургаан хүүтэйгээ долоо хоногийн зургаан өдөрт нь болзож, харин надтай сарын аль нэг долоо хоногийн ням гарагт уулздаг юм. Бусад ням гарагийг тэр гэртээ зурагт үзэж өнгөрүүлнэ.
Зурагт үзэж суугаа нь далайн морьхон шиг цомцойгоод хэчнээн хөөрхөн гээ.
Тэр Ерөнхийлөгч Кеннедигийн буудуулан амь үрэгдсэн 1963 онд төрсөн гэж байгаа. Харин миний хувьд эмэгтэй хүүхэдтэй анх болзож эхэлсэн он шүү дээ. Тэр жил Клифф Ричардсын “Зуны амралт” дуу нэг их байлдан дагуулаагүй юу...
Гэхдээ энэ бүхэн ямар хамаа байх вэ. Тэр тийм онд төрөө л биз. Ямар ийм жаахан охинтой болзож явах юм гэж төсөөлсөн ч биш. Одоо хүртэл үүндээ гайхаж цөхөх юм. Яг л сарны нөгөө талд гарчихсан..., хадан дээр тамхи сороод сууж байгаа юм шиг сонин мэдрэмж төрнө гээч.
“Жаахан охид чинь уйтгартай шүү дээ” гэж эргэн тойрны маань харчуул дуу нэгтэйгээр батална. “Тэдний ярьдаг зүйлс биднийхээс тэс өөр гарагийн юмс байдаг. Юм асуухаар хэлж байгаа хариултууд нь хүртэл яг адилхан шүү” гэж бас шогширцгооно. Тэгсэн мөртлөө өөрсдөө дандаа жаахан охидтой зугаалж явахыг яана. Явж явж огтхон ч уйтгартай биш охидтой учирчээ дээ, тэд. Үгүй л болов уу. Үнэндээ тэдний уйтгартай, улиг домог болсон байдал нь харин ч мань харчуулд таалагддаг юм. Зүрхнийхээ мухарт бол аль болох толгой эргүүлсэн тоглоомд хэзээний дуртай тэд өөрсөд дээр нь хувин дүүрэн уйтгар цутгаад ирсэн ч хажуу дахь охин руугаа дуслын төдийг ч цацруулахгүйгээр бүгдийг нь ганц биедээ шингээчихээд алхаад байж чадах хүмүүс. Ямартаа ч надад тэгж л санагддаг юм.
Үнэндээ арван охины ес нь сонирхолгүй, уйтгартай. Гэвч тэд үүнийгээ өөрсдөө ер мэдэхгүй. Тэд залуухан, үзэсгэлэнтэй, бас жигтэйхэн сониуч. Тийм болохоор өөрсдийгөө уйтгартай гэж яахин бодох билээ. Харин ч дэндүү сонирхолтой амьтад шиг биеэ тооно шүү дээ. Ээ, Бурхан минь.
Тэглээ гээд би тэднийг буруушаадаг ч үгүй, үзэн яддаг ч үгүй. Харин ч эсрэгээрээ, би тэдэнд хайртай. Тэд надад өөрийн минь залуухан, уйтгартай он жилүүдийг эрхгүй санагдуулдаг юм. Энэ чинь, юу ч гэмээр юм бэ дээ, гайхалтай шүү дээ. Бид залуу цагтаа үзэсгэлэнтэйгээр улиг болж, сонирхол татамгүйгээр гоо сайхан оршиж чаддаг байж.
-Хөөе, чи ахиад арван наймтай болчих юмсан гэж хүсч байсан уу? гэж тэр нэг удаа надаас асуулаа.
-Үгүй ээ. Тэгж бодож байгаагүй. Надад хэчнээн ланг амласан ч ахиад арван наймтай болохыг хүсэхгүй л болов уу” гэж би хариулав. Гэвч тэр миний хэлснийг нэг л ойлгохгүй байгаа янзтай харагдана.
-Үгүй гэнэ ээ. Үнэнээсээ юу?
-Тийм ээ. Мэдээж, би тийм зүйл хүсэхгүй.
-Яагаад?
-Одоогийн байгаадаа сэтгэл хангалуун байна.
Тэр бодолд дарагдсан янзтай нэг гараараа шанаагаа тулаад нөгөө гараараа өмнөх халбагаа авч аягатай кофегоо зөөлхөн хутгана.
-Би чиний хэлсэнд итгэхгүй байна.
-Итгэсэн чинь дээр дээ.
-Залуу байх чинь гоё биз дээ?
-Би ч бас тэгж бодож байна аа.
-Тэгвэл чи яагаад одоогийн энэ байдалдаа сэтгэл хангалуун байгаа юм бэ?
-Залуу насыг ганц л туулахад хангалттай шүү дээ.
-Би бол залуу байхаасаа уйдаж амжаагүй л байна.
-Чи дөнгөж арван наймтай юм чинь аргагүй шүү дээ.
Намайг ингэж хэлэхэд тэр “За за, ойлголоо” гэчихээд дуугаа хураалаа. Харин би түүнийг арван найман наснаасаа аль хэдийнэ өнгөрчихсөн байлгүй дээ гэж бодов.
Би зөөгчийг дуудаж ахин нэг шар айраг захиаллаа. Гадаа бороо орж байвч цонхоор Ёокохамагийн боомт тодхон харагдана.
-Хөөе, чи арван наймтай байхдаа ихэвчлэн юуны тухай боддог байсан бэ?
-Охидтой унтах тухай л...
-Өөр зүйл?
-Өөр зүйл боддоггүй байсандаг аа.
Тэр инээд алдсанаа кофеноосоо балгалаа.
-Тэгээд бодсоноо гүйцээж чаддаг байв уу?
-Заримдаа чадна. Заримдаа чадахгүй. Ихэнхдээ л бүтэлгүйтдэг байсан байх даа.
-Чи тэгээд хэдэн эмэгтэйтэй унтаж үзэв?
-Би тоолж үзээгүй юм байна.
-Үнэн үү?
-Би үнэхээр тоолохыг хүсдэггүй.
-Би л лав эрэгтэй байсан бол унтсан эмэгтэйчүүдээ тоолох байсан. Хөгжилтэй байх байсан даа.
Заримдаа би эргээд арван найман насандаа оччихвол хөгжилтэй байна даа гэж боддог ч буцаад арван наймтай болчихвол хамгийн түрүүнд юу хийх билээ гээд төсөөлөхөөр л толгойд юу ч орж ирдэггүй юм. Үнэхээр л, арван наймтай болчихвол юу хийх тухай зурсхийх бодол ч миний тархинд байдаггүй билээ.
Уг нь арван найман насандаа эргэж нэг оччихоод, гучин хоёртой дур булаам эмэгтэйтэй болзож суувал сайхан биш гэж үү?
Бидний яриа цааш үргэлжилнэ.
-Харин чи арван найман насандаа эргэж ирэх тухай бодож байсан уу? гэж би асуулаа.
Тэр “Харин л дээ” гээд бодолхийлснээ “Үгүй л болов уу” гэлээ.
-Үнэн гэж үү?
-Тийм ээ. Би тэгж боддоггүй.
-Ойлгохгүй юм. Хүн бүр л залуу байх сайхан гэж ярьдаг шүү дээ.
-Тийм ээ, сайхан нь ч сайхан л даа.
-Тэгээд чи яагаад ахиад залуу болохыг хүсэхгүй байгаа юм бэ?
-Тэрийг хөгширч байж л мэдэрье дээ.
Харин би гучин хоёртой, долоо хоног л гүйхээ азначихвал гэдэс маань өмдөө даваад цулцайгаад ирдэг болсон. Ийм хүн чинь яаж эргээд арван наймтай болж чадах билээ дээ. Том асуудал шүү.
Өглөө жаахан гүйснийхээ дараа би ганц лааз ногооны шүүс уучихаад буйдан дээр хэвтэнгээ Битлзийн “Өдрийн аялагч”-ийг сонслоо.
“Өдрииииииийн аялагч”.
Энэ дууг сонсохоор галт тэргэнд сууж яваа юм шиг мэдрэмж төрнө. Утасны шонгууд, зогсоолын саравчнууд, урт хонгилууд, хэдэн шар үхэр, хэдэн морь, үйлдвэрийн яндангууд, элдэв юмс нүдний өмнүүр жирэлзэн өнгөрнө. Хэчнээн хол аялсан ч гадаах бүхэн нэг л янз, сэтгэл татах юу ч үгүй мэт санагдана. Уг нь бага залуудаа энэ бүхэнд дуртай л байлаа. Дэргэд минь суух хүмүүс байн байн солигдоно. Тэгж явтал арван найман настай нэгэн охин хажууд минь ирж суулаа. Би цонхон талд, харин тэр хаалган талд сууж явсан юм.
“Хоёулаа солигдож суух уу?”
Намайг ингэж асуухад тэр охин “Баярлалаа. Та их эелдэг хүн юм” гэлээ.
Би тэрүүхэндээ мушилзаад “Эелдэгээ ч хат даа” гэж дотроо бодов. Охины дэргэд бол амьдралын элдэв үзэгдлээс аль хэдийнэ уйдчихсандаа л тэр шүү дээ.
Утасны моддыг тоолж явахаас
Уйдаж залхсан-гучин хоёртой
Өдрийн аялагч...
Энэ бол миний таталсан ур муутай хайкунуудын нэг ээ.□

Өгүүллэгийг орчуулсан
Батсуурийн БАЯСГАЛАН


эхийг Дараа өдрийн тэмдэглэл блогоос авав.→http://bayasgalanb.blogspot.jp/2013/10/blog-post_28.html

Кавабата Ясүнари- Изүгийн бүжигч охин (Ⅰ)

Зам тахиралдаж,юу юугүй Амазатоогэд ойртсоныг баримжаалах үест борооны хөл хуш модон шигүү ойг цайруулсаар элдэх хурдаар хормойноос нь намайг нэхэн ирлээ.
Би хорин настай.Ахлах сургуулын сурагчын дүрэмт малгайг дугтуйлан,хөх цайвар кимоно өмсгөл ,өмд өмсөөд,сурагч ширэн цүнх мөрлөсөн байв.Ганцаараа Изүгийн зүг аян замд гарсанаас дөрөв хоногийн хойно юмдаг.Шюзэнжигийн рашаанд нэг шөнийг төөрүүлж,Югашима рашаанд хоёр хоноглоод,түүнчлэн өндөр өсгийтэй углуургатай модон шаахайтай Амаги өөд өгсөж ирсэн нь энэ билээ.Давхаралдсан уулс болоод хүний мөр гараагүй ой хийгээд гүн хавцал дахь намрын үзэсгэлэнд татагдан байж би нэгэн хүсэлд сэтгэлээ догдлуулан замаар яаравчлан алхална.Төдөлгүй борооны том дуслууд намайг нүдэж эхэллээ.Мушгиран ороосон эгцэм өгсүүр зам өөд гүйж гарав.Арайхийн давааны хойд аман дээрхи цайны газар явж хүрээд тайвшрахтай зэрэгцэн би тэрхүү үүдэнд хөшиж орхив.Горьдлого минь дэндүү амар онож биелсэнд тэр билээ.Тэнд нэгэн урлагийн аяныхан амс хийж байв.
Хөшөө шиг зогсож буй намайг хараад бүжигчин охин даруйхан өөрийн олбогоо сугалж аваад урвуу харуулан дэргэд минь тавилаа.
-За,л гэж хэлээд би түүн дээр нь суулаа.Өгсүүр замаар гүйсэнээс амьсгаа давхцаж,дээр нь гайхаж орхисноос болоод- Баярллаа гэдэг үг хоолойд тээглээд гарсангүй.Бүжигчин охинтой хэт ойрхон эсрэгцэн суусан тул би сандраад ханцуйнаас тамхиа гаргаж ирлээ.Бүжигчин охин бас лдагуулж яваа  эмэгтэйн өмнөх үнсний савыг татаад надруу дөхүүлж өглөө.Би мөн л дуугай хэвээр.
Бүжигчин охин нас арван долоо орчим болов уу.Үл ойлгогдом хуучны маягийн жигтэй хэлбэрээр томоо гэгч нь үсээ зангидсан байлаа.Тэр нь өндөг хэлбэртэй жавхаалаг царайг тун жижигхэн харагдуулахаас гадна үзэсгэлэнтэйгээр зохицож байв.Үсийг арвинаар хэтрүүлэгтэй зурсан түүхэн домогт гардаг охины дүр зураг адил янзтай байв.Бүжигчин охиныг дагуулж яваа нь дөчөөд насны нэг эмэгтэй,залуухан хоёр эмэгтэй,мөн Нагаока рашаант буудлын газрын тамгатай өмсгөл өмссөн хорин тав,зургаатай залуу байлаа.Миний бие урьд нь энэ бүжигчидийг хоёронтоо харж байсан билээ.Эхний удаад гэвэл би Югашима руу ирэх замд,Шюзэнжи руу явж буй тэдэнтэй Югава гүүрний орчимд учирсан юм.Тэр үед залуухан гурван эмэгтэй байсан ба бүжигчин охин цохиур бөмбөр мөрөлсөн байв.Би эргэн эргэн ажсанаас аяны сэтгэгдэл цээжинд шингэжээ гэж саналаа.Түүнээс гадна Югашима дахь удаахи өдрийн орой буудлын газарт уран сайхны тоглолтоор хүрэлцэн ирлээ.Бүжигчин охин үүдний модон довжоо(шал)н дээр бүжиглэхийг нь би шатны өгсүүрийн голоос нуруугаа бөхийлгөөд чин сэтгэлээсээ үзэж сонирхсон билээ.Тэр өдөр Шюзэнжид,өнөө үдэш Югашимад юм бол маргааш Амагиг урдуур даваад Югано рашаанд хүрэх юм болов уу?Амагигийн долоон нутгийн уулын замд магад гүйцэж хүрэx биз?Тийнхүү хий таамаглаад яаравчлан ирсэн боловчиг бороонд хоргодохоор цайны газар халз учирсан даа мэгдэн сандарч орхив.Төдөлгүй цайны газрын эмгэн намайг өөр өрөөнд оруулав.Жирийн үед хэрэглэдэггүй ч юмуу гүйдэг цонхны цаас байсангүй.Доош өнгийж харвал үзэсгэлэнт хавцал нүдний бэлчээр үл гүйцэм гүнзгий байлаа.Арьс арзайж тас тас шүдээ хавируулан бие чичирлээ.Цай аягалахаар ирсэн эмгэнд хүйтэн байна гэж хэлтэл,
<<Пээш,эзэнтэн минь норж ажаасан байна шүү дээ.Энд хэсэгтээ биеэ дулаацуулж ажаа.Алив,өмссөн дээл хувцасаа хатааж ажаамуу>>гээд гар булаах мэт өөрсдийнхөө өрөөнд урилаа.Тэр өрөө нь тулганы галыг зогсоосон байсан ба гүйдэг хаалгыг нээнгүүт хүчтэй галын халуун агаар урсан орж ирлээ.Би босгоны захад зогсоод тээнэгэлзэн байлаа.Живж үхсэн хүн шиг бүх бие нь хөхөрч хөөсөн өвгөн тулганы захад завилан сууж байв.Нүдний цөцгий нь хүртэл шарлаж үмхийрсэн мэт нүдээ хайнгадуухан надруу чиглүүллээ.Биений эргэн тойронд нь хуучин захиа болон цаасан уутны хогон овоо босгож,тэр цаасандаа булагдах шахаж байна гэж хэлж болохоор байв.Яавч амьд амьтан гэж бодомгүй уулын ороолонг ширтсэн чигтээ модон хөшөө болж орхив.
<<Ийм ичгүүртэй төрхөө үзүүлсэндээ...Гэхдээ,манай хөгшин болохоор санаа бүү зовдоо.Ой гутамаар боловчиг хөдөлж чадахгүй хойно энэ чигт нь өршөөж хэлтрүүлнэ үү>>.
Тийнхүү уучлал эрснийхээ хойно эмгэний тайлбарласанаар бол өвгөн олон жил саа өвчинд ээрэгдэж бүх бие нь мэдээгүй болчихоод байгаа юм гэнэ.
Цаасан овоо нь олон улс орноос саа өвчнийг анагаах арга барилыг заасан захиа хийгээд олон улс орноос авчруулсан саа өвчний эмний уут болой.Өвгөн давааг давсан аянчинаас асууж,сонингийн зарлал харах юм бол тэдний нэгийг нь ч алдалгүй улс даяархи саа өвчний анагаах арга ухааныг лавлан эмийг нь худалдан авахыг эрхэмлэсэн гэнэ.Тэгээд тэрхүү захиа болон цаасан уутыг нэгийг ч үрэгдүүлэлгүй эргэн тойрондоо тавьж ширтэнгээ аж төрсөөр иржээ.Удаан жилийн явдалд тэр нь хуучирч элэгдэн новш,цаасны овоог бий болгосон ажээ.Надад эмээд хариулж хэлэх үг ч олдохгүй,тулганы өмнө толгой гудайлган суулаа.

үргэлжлэл бий


Япон хэлнээс орчуулсан А.Дайрийжав

Акүтагава Рюүносүкэ-Барын тухай үлгэрүүд

Шинэ жилийн өмнөх нэгэн орой аав таван настай бяцхан хүүтэйгээ тулганы өмнө сууж байлаа.
Хүү. Аав аа та надад ямар нэг юм ярьж өгөөч.
Аав. Юу ярьж өгөх вэ?
Хүү. Юу дуртайгаа… Барын тухай бол гоё.
Аав. Барын тухай ий? Ярих юм ёстой олдохгүй дээ.
Хүү. Хамаагүй ээ. Барын тухай л бол юу ч хамаагүй.
Аав. Барын тухай гээд байдаг… яая гэхэв ярихаас л биш. Дээр үед солонгост нэг бүрээчин цэрэг архи ууж навс согтоод уулын замаар тэнэж явжээ. Тэгээд унтмаар санагдахаар нь зам дээр хэвтээд өгчээ. Гэв гэнэт нойтон юм нүүрэнд нь хүрээд л байхыг мэдрээд сэрж гэнэ. Юу ч ойлголгүй нүдээ нээгээд хартал аварга том бар сүүлнийхээ нойтон үзүүрээр цэргийн нүүрийг арчиж байжээ.


Хүү. Яах гэж?
Аав. Цэрэг их согтуу байж л дээ. Харин бар цэргээс ханхлах архины муухай үнэрийг арилгаж байгаад идэхээр шийдээд цэвэрлэж байсан нь тэр юмсанж.
Хүү. Тэгээд яасан бэ?
Аав. Цэрэг тэр даруй ухаан орж бүрээгээ шүүрч аваад барын хошного руу шаачихжээ. Бар ч өвдсөндөө болоод хот хүрээ рүү давхиад орчихжээ.
Хүү. Тэр үхсэн үү?
Аав. Хотод ормогц нь хүмүүс түүнийг бүслээд авчээ. Бар ч үхсэн л дээ. Гэхдээ түүнийг үхэн үхтэл бөгсөнд нь зоолттой бүрээ гашуудлын ая шиг хангинаад л байсан юм гэнэлээ.
Хүү. /инээж/ Бүрээчин цэрэг яасан бэ?
Аав. Бүрээчин цэргийг бүгдээрээ иэхэд магтан сайшааж, тэр ч барыг дарсны төлөө шагнал хүртжээ… Ингээд л боллоо доо…
Хүү. Дахиад нэг юм ярьж өгөөч. Энэ чинь сонирхолгүй юм байна.
Аав. Тэгвэл баргүй юм ярья.
Хүү. Үгүй ээ. Дахиад барын тухай ярьж аль.
Аав. Зөвхөн барын талаар л яриад байж болохгүй шүү дээ. Өөр юу ярьдаг юм билээ…? За яахав, өөр нэг түүх ярьж өгье. Бас л солонгост болсон явдал. Нэг удаа анчин ууланд гараад доор хөндийд бар явж байхыг үзжээ.
Хүү. Том бар уу?
Аав. Тийм ээ. Аварга том бар. Ямар таатай учрал вэ гэж анчин бодоод түргэхэн шиг буугаа цэнэглэж гэнэ.
Хүү. Тэгээд алсан уу?
Аав. Анчинг хариугүй гохоо дардагийн даваан дээр бар бүх биеэ хурааж байгаад л өндөр хадан цохио руу үсэрчээ. Их л өндөр үсэрсэн боловч бар цохион дээр гарч чадсангүй газарт унажээ.
Хүү. Тэгээд яасан?
Аав. Бар буцаж зогсож байсан газраа ирээд дахиад л өндөр хадан цохионы орой дээр үсрэн гарахыг оролдож гэнэ.
Хүү. Энэ удаа гарч чадсан тийм ээ?
Аав. Үгүй ээ, энэ удаа бас уначихсан. Тэгээд бар ичсэндээ урт сүүлээ хавчаад хаашаа ч юм бэ сэмхэн яваад өгчээ.
Хүү. Анчин барыг агнаагүй хэрэг үү?
Аав. Бар их гунигтай, яг л хүн яаж ичиж зовдог билээ, түүн шиг харагдсан учраас анчин түүнийг өрөвдөөд буудаагүй юм гэнэ билээ.
Хүү. Өөдгүй үлгэр байна. Бартай өөр ямар нэгэн юм дахиад ярьж өгөөч.
Аав. Дахиад уу? Мууртай үлгэр ярья л даа. Гуталт муурын үлгэр.
Хүү. Үгүй … Дахиад бартай үлгэр л ярьж аль.
Аав. За яая гэхэв, тэгэхээс л биш.. Эрт дээр цагт аварга том бар амьдардаг байсан бөгөөд гурван бамбартай юмсанжээ. Нар гармагц л тэр бамбаруудтайгаа тоглож эхэлдэг байж. Шөнө болохоор агуйдаа орж унтана… Хөөе чи унтаад байгаа юм уу?
Хүү. /нойрмог/ Тэгээд…?
Аав. Гэтэл намар нэг удаа нар жаргасан хойно бар анчны суманд өртөн шархаджээ. Үхлүүт шархадсан бар агуйдаа ирэв. Харин гурван бамбар нь юу ч сэжиглэлгүй томоогүйтэн түүн үрүү ноцон тогложээ. Бар ердийнхөөрөө үсэрч харайн тэдэнтэй тоглож нааджээ. Харин шөнө болоход тэд заншил ёсоор агуйдаа орж унтахаар хэвтэв. Өглөө болоход бамбаруудтайгаа зэрэгцэн хэвтсэн бар үхжээ.  Хөөрхий гурван бамбар цөхрөн ганихарчээ… Чи унтаагүй байна уу?
Хүү. /Унтаад юу ч эс хариулана/
Аав. Хөөе хүн байна уу? Хүү маань унтчихлаа.
Зэргэлдээ өрөөнөөс «За одоохон» гэсэн дуу гарав.


"Мунхаг хүний үгс" номноос орос хэлнээс орчуулсан Д.Дашмөнх

эхийг →http://www.ubboys.blogspot.jp/2012/07/blog-post_09.html#moreхуудсаас авав

Кавабата Ясүнари-Царцаа ба хүрэлзгэнэ

　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　　

Их сургуулийн тоосгон хашааг даган явсаар ахлах сургуулиийн өмнө очив. Сургуулийг тойруулж барьсан цагаан модон хашааны цаана цэцэг нь хагдарч навчилсан сакүра мод ургах агаад модон доорх бүдэг харанхуй өвс бутнаас шавжны дуу сонсогдоно.
　　Би шавжны дуунд алхаагаа сааруулж, чих тавин чагнаж явсаар үргэлжлүүлэн сонсохыг хүссэндээ сургуулийн талбайгаас холдохгүйг хичээн баруун тийш тойрч хэсэг яваад дараа нь зүүн тийш эргэтэл модон хашаа дуусч жүржийн мод суулгасан шороон далан эхэлж байлаа. Зүүн тийш эргэх агшинд би "Хөөх!" гэж уулга алдан, өмнөө харсан зүйлийг гайхан ширтэж, жижиг алхаагаар хурдлан гүйв.
　　Учир нь далангийн хормойд буйдхан хөдөөний баяр наадмын чимэглэл мэт таван өнгийн хөөрхөн дэнлүүнүүд хөдөлж байлаа. Хүүхдүүд далангийн өвснөө шавж барьж буйг ойртолгүй ойлгов. Дэнлүүний гэрэл хорь орчим. Улаан, ягаан, хөх ягаан, ногоон, шар өнгөөр гэрэлтэх олон дэнлүүний дунд таван өнгөөр солонгорон гэрэлтэх дэнлүү хүртэл байв. Дэлгүүрээс авсан бололтой жижигхэн улаан дэнлүү ч байна. Гэхдээ ихэнх нь хүүхдүүд ухаан бодлоо уралдуулж өөрсдийн гараар урласан хөөрхөн дөрвөлжин дэнлүүнүүд аж. Хүний хөлөөс зайдуу далан дээр хориод хүүхэд цугларч, энэ орой үзэсгэлэнт дэнлүүгээ барин зогсох хүртэл үлгэр тохиолдох ёстой доо.

　　Нэг хүүхэд нэгэн шөнө энэ далан дээр шавжны дуу сонсов. Маргааш нь улаан дэнлүү худалдаж аваад өнөөх шавж хаана байгааг хайв. Дараа шөнө хүүхдийн тоо хоёр болов. Шинэ хүүхэд дэнлүү худалдан авах боломжгүй байж. Тэрээр хатуу цаасан хайрцгийн ар, өвөр талыг хайчлан авч оронд нь цаас наагаад, хайрцагны ёроолд босоо лаа байрлуулж, оройд нь уяа зүүв. Хүүхдийн тоо тав болоод, долоо болов. Тэд хайрцгандаа өнгийн цаас нааж, зураг зурахыг сурцгаав. Мөн ухаант уран бүтээлчид маань цаасан хайрцагныхаа энд тэнд дугуй, гурвалжин, ромбо, навчин хэлбэрт цонх гаргаж хайчлаад, тэдгээр цонхоо өөр өөр өнгийн цаасаар бүрэхээс гадна, дугуй, ромб, улаан, ногоон зэрэг янз бүрийн хэлбэр, өнгө ашиглан утга санаа бүхий чимэг хээ сэтгэж урлав. Улаан дэнлүү авсан хүүхэд дэлгүүрийн онцгүй, ялгарах юмгүй дэнлүүгээ хаяв. Эхний дэнлүүг өөрийн гараар урласан хүүхэд ч энгийн хийцтэй хэмээн голж хаяв. Урд шөнийн гэрлийн угалз дараа өдөр сэтгэлд хүрэхээ больж, хүүхдүүд дахин хайрцаг, цаас, харандаа, хайч, хутга, цавуу гарган өмнөхөөсөө улам гоё дэнлүү урлахад зүрх сэтгэлээ зориулна. Шөнө болохуйяа "Дэнлүү минь! Хамгийн гоё нь байгаарай!" гэсэн хүсэл бяцхан цээжиндээ өвөртлөн хүүхдүүд шөнийн шавжны ангуунд гарах ажээ. Ийнхүү одоо миний өмнө хориод хүүхэд үзэсгэлэнт дэнлүүгээ барин зогсч буй ажээ.

　　Би хүүхдүүдийг ажиглан, ойрхноос харж зогсов. Хүүхдүүдийн дөрвөлжин дэнлүүний цонх нь хуучны хээ угалз, цэцгэн хээтэй байхаас гадна зарим нь Ё-ши-хи-ко, А-я-ко гэх мэт өөрийнхөө нэрийг катакана(*1) үсгээр хайчилж урласан байлаа. Дэлгүүрийн зурагтай улаан дэнлүүнээс ялгаатай нь, цаасан хайрцгийн хананд хэлбэр, хээ гарган хайчилсныхаа дараа дотроос нь өнгийн цаасаар бүрсэн тул тэрхүү цонхоор дэнлүүний гэрэл өнгөт хээ болж тусна. Ийнхүү урласан хориод дэнлүү бут өвсийг гэрэлтүүлэх ахуйд бяцхан эзэд нь шавжны дуу чагнан далан дээр явган суугаад хайгуул хийнэ.
　　Бусдаасаа долоо, найман метрийн зайнд өвс ширтэж суусан хүү гэнэт өндийгөөд
　　- Царцаа авмаар байна уу? Царцаа! гэв.
　　- Би авъя! Би авъя! гээд зургаа, долоон хүүхэд даруй гүйн очиж царцаа олсон хүүгийн ард шавааралдан өндөр өвс рүү өнгийн харцгаав.
　　Гэвч жаалхүү хүүхдүүдийн сунгасан гарыг зайлуулж, царцаа буй өвсийг хамгаалах мэт хоёр гараа сунган зогсох агаад баруун гар дахь дэнлүүгээрээ дохин долоо, найман метрийн цаана байгаа хүүхдүүдийг дахин дуудав:
　　- Царцаа хэн авах вэ? Царцаа!
　　-Авъя! Авъя! гээд дөрөв, таван хүүхэд гүйлдэж ирэв.
Хүүхдүүд царцааг хүртэл хүснэ гэдэг шавжны ангуу амжилт муутай байгаа бололтой. Жаалхүү гурав дахь удаагаа дуудав:
　　-Царцаа авмаар байна уу?
Энэ удаад гурван хүүхэд дөхөж очив.
　　- Надаа өгчих, тэгэх үү? - сүүлд дөхөж очсон охин жаалхүүгийн ардаас хэлэв. Жаалхүү эргэж харангуутаа шууд газар явган суугаад дэнлүүгээ зүүн гартаа шилжүүлж бариад баруун гараараа өвсний дундуур тэмтрэв.
　　- Царцаа шүү!
　　- Өг л дөө!
Жаалхүү босоод атгасан гараа "Май!" гэж буй мэт охины өмнө сунгав. Охин зүүн гартаа байсан дэнлүүгээ бугуйндаа зүүгээд хоёр алгаа жаалхүүгийн атгасан гар дээр тавилаа. Жаалхүү алгаа аяархан дэлгэхэд шавж охины эрхий, долоовор хурууны хооронд шилжив.
　　-Хөөх! Хүрэлзгэнэ байна! Царцаа биш хүрэлзгэнэ байна! гэж уулга алдан охин бор өнгийн шавжийг харан нүдээ гялалзуулна.
　　-Хүрэлзгэнэ! Хүрэлзгэнэ! гэх хүүхдүүдийн атаархлын өнгө аястай дуу хадна. Охин ухаалаг сэргэлэн нүдээрээ шавж өгсөн жалхүүг зэрвэс харснаа бүснээсээ уясан шавжны жижиг шилэн саваа тайлж хүрэлзгэнийг дотор нь хийв. Түүнийг
　　- Хүрэлзгэнэ байна шүү дээ гэхэд хүрэлзгэнэ барьсан жаалхүү,
　　- Тийм, хүрэлзгэнэ гэж бувтнав.
Охин шавжны шилэн саваа нүүрэндээ дөхүүлэн доторх хүрэлзгэнийг ажиглан харахад жаалхүү таван өнгийн үзэсгэлэнт дэнлүүгээ өндөрт өргөн гэрэлтүүлж, охины царайг үе үе зэрвэс харна.
　　"Ийм учиртай байж!" Би жаалхүүд жаахан атаархан, бас түүний үйлдлийн учрыг одоо л ойлгож буй өөрийнхөө тэнэгийг гайхав. Байз! Хар даа! Охины цээжийг хар даа! Үүнийг хүрэлзгэнэ өгсөн хөвгүүн ч, хүрэлзгэнэ авсан охин ч, энэ хоёрыг харан зогсох хүүхдүүдийн хэн нь ч анзаарсангүй.
　　Гэхдээ охины цээжин дээр тусах бүдэг ногоон гэрэл "Фүжио" гэж тод уншигдах бус уу? Шавжны савыг гэрэлтүүлэх хөвгүүний дэнлүү охины цагаан юкатад(*2) ойрхон учир "Фүжио" гэж хайчлан гаргаж ногоон өнгийн цаас наасан үсэг нь хэлбэр, өнгө яг тэр чигээрээ охины цээжинд тусч гэрэлтэнэ. Охины дэнлүүг харвал, зүүн гарынхаа бугуйд өлгөсөн чигтээ унжих тул "Фүжио" шиг тод биш ч гэлээ, хөвгүүний гэдсэн дээр бүрэлзэх улаан гэрэл "Киёко" гэж уншигдана. Ногоон, улаан гэрлийн санаандгүй энэ тоглоомыг - тоглоом болов уу даа - Фүжио ч, Киёко ч мэдэхгүй ажээ.

　　Фүжио хүрэлзгэнэ өгч, Киёко хүрэлзгэнэ авсныг үүрд хоюулаа мартахгүй ч гэлээ, өөрийнх нь нэр Киёкогийн цээжинд ногоон гэрлээр бичигдэж, Киёкогийн нэр улаан гэрлээр гэдсэнд нь бичигдсэнийг Фүжио хөвгүүн зүүдэндээ ч таашгүй, эргэн хэзээ ч санашгүй. Киёко ч цээжинд нь Фүжиогийн нэр ногоон өнгөөр тодорч, Фүжиогийн гэдсэнд өөрийнх нь нэр улаан гэрлээр бүрэлзэж байсныг хэзээ ч мэдэшгүй.
　　Фүжио хөвгүүн! Чи том болоод бүсгүйд "Царцаа" гэж хэлэн хүрэлзгэнэ өгч "Хөөх!" гэж гайхан баярлахыг нь харж бахдан инээмсэглээрэй. Мөн "Хүрэлзгэнэ" гэж хэлэн царцаа өгч "Өө" гэж гуниглахыг нь харж өхөөрдөн инээмсэглээрэй.
　　Хөвгүүн чи бусад хүүхдээс зайдуу, ганцаараа шавж хайх ухаантай ч хүний амьдралд хүрэлзгэнэ тийм ч элбэг тохиолддоггүй юм шүү. Тиймээс царцаа шиг бүсгүйтэй учраад хүрэлзгэнэ гэж итгэх л болов уу даа.
　　Эцэст нь чиний үүлс хурж, харанхуйлж шархдсан зүрхэнд жинхэнэ хүрэлзгэнэ царцаа шиг харагдаж, дэлхий царцаагаар дүүрсэн мэт санагдах тийм өдөр ирэх аваас, чиний үзэсгэлэнт дэнлүүний ногоон гэрэл өнөө  шөнө охины цээжнээ хэрхэн наадан байсныг чи санан дурсах аргагүйд би харамсана.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

　　*1　катакана - цагаан толгой. Япон улсын орчин цагийн бичиг үсэг хирагана, катакана цагаан толгой, ханз үсэг гурваас бүрдэнэ.
　　*2　юката - зуны дан давуун кимоно


орчуулсан Сүрэн


эхийг →http://surensuren.blogspot.jp/2013/09/blog-post_5.html　хуудсаас авав.