Мишима Юүкио гэж хэн байв?

Өглөөний мэнд.

Их сайхан өглөө болж байна.
Маргааш охины маань сургуулын намрын биеийн тамирын өдөрлөг болно.Би өөрийн дүүргээ төлөөлж охинтойгоо богино зайн гүйлтийн тэмцээнд оролцоно.Харин гүйж барах эсэхийг маргааш л мэдэх байхдаа.хэхэ.

Ямартай ч тэнгэр цэлмэж,шаргал нар ивээгээсэй гэж хүсэж байна.

За өнөөдөр та бүхэндээ зохиол биш,зохиолчын тухай маш сайхан,дэлгэрэнгүй нийтлэл хүргэе.
Орчуулагч,нийтлэгч Д.Дашмөнх ахын бичсэн зохиолч Мишима Юкиогийн тухай нийтлэл та бүхэнд маш сонирхолтой байна гэдэгт эргэлзэхгүй байна.
Зохиолч Мишима Юкио нь тэртээ 42жилийн өмнө цаг бусаар хорвоог орхисон ч сүүлчийн мөч нь түүнийг ямар агуу хүн бэ гэдгийг илтгээд өгдөг билээ.
Ганц сүүлчийн мөч ч биш,бүтээсэн туурвисан,явсан мөр,хийсэн үйл,хэлсэн үг нь гайхамшигтайг илтгэх мэт одоо ч Япон төдийгүй дэлхийд Мишима Юүкио нь Японы утга зохиолын төлөөлөл хэсэг болдог гэж хэлэхэд хэлсдэхгүй бизээ.

эхийг дараахи хуудсаас авав→　http://www.ubboys.com/2010/06/blog-post_24.html

Юкио Мишима хийгээд үхэл бас бусыг танилцуулах нь

Мишима Юкио (1925-1970) Тоокёогийн ойролцоо орших Итагай хуаранд 1970 оны 11-р сарын 25-нд самурайн ёсоор сеппуку (гэдсээ хүүлж үхэх ёс) хийж энэ ертөнцөөс одсон юм. Тэр энэ өдөр дөрвөн дагалдагсдийнхаа хамт хуарангийн даргын өрөөнд дайран орж генералыг барьцаанд аваад хуарангийн цэргүүдийн өмнө үг хэлж, Японы үндсэн хуулийг халж, Япон улсыг бүрэн зэвсэглэсэн армитай байхыг уриалжээ. Дэлхийн дайны дараа Япон улс армиа татан буулгаж, зөвхөн өөрийгөө хамгаалах хүчинтэй болсон бөгөөд эдүгээ хүртэл тэр хэвээр байгаа юм. Мишима үүнийг эсэргүүцсэн аж. Гэвч хэн ч түүний үгийг хүлээж аваагүй учир үзэл бодолдоо үнэнч болохоо баталж амиа хорлосон байна.

Мишимагийн намтрыг бичигсэд голдуу түүний амьдралын эцсийн мөчөөс эхлэн бичдэг агаад энэ нь уншигчдыг татах гэсэн бач гэвэл худал. Энэ мөч түүний амьдралын утга учир, үзэл бодлыг илүү хурц тодоор илэрхийлж дөнгөдөг болов уу. Юкио Мишима гэдэг нь Кимитакэ Хироакагийн утга зохиолын нууц нэр бөгөөд «үхэлд дурласан чөтгөр» гэдэг утгатай гэнэ.

Кимитакэ 12 настайгаасаа эхлэн богино шүлэг, өгүүллэг бичиж эхэлжээ. Дунд сургуулийн багш нь утга зохиолд авьяастай туниа муутай хүүг сургуулийн дэггүйчүүдийн анхааралд өртүүлэхгүйн тулд түүний бичсэн бүтээлүүдийг Юкио Мишима гэдэг нэрээр сургуулийн сонинд нийтлүүлдэг байжээ. Багадаа Мишима бие муутай ном их уншдаг чөрчгөр хүү байсан аж. Үүнд түүнийг 12 нас хүртэл нь өсгөсөн язгууртны угсаа, хүмүүжилтэй эмээгийнх нь нөлөө тун их байжээ. Эмээ нь түүний элдэв биеийн хүчний тоглоомуудаар тоглуулдаггүй байсан бөгөөд харин японы ёс заншил, ёс суртхууныг дээдлэх үзэлд түүнийг гүнзгий сургасан гэдэг. 12 настайгаасаа эцэг эх дээрээ ирж амьдрах болсон түүнийг цэргийн албан хаагч эцэг нь сул доройд тооцож таагүй ханддаг байсан ажгуу. Эцэг нь түүнийг шүлэг өгүүллэг бичих, ном уншихыг хориглож байжээ. Дэлхийн дайны үеэр тэр цэргийн зарлан дуудах авсан ч эмнэлгийн үзлэгээр орох үедээ хатгаа тусчихсан байсан учир уушигны сүрьеэтэй гэж оношлогдон армиас халагджээ. Тэр үүнд их гутарсан гэлцдэг. Магадгүй энэ нь түүний амьдралын нэгэн эргэлтийн цэг болж, тэр бие бялдраа хөгжүүлэн өөрийгөө өөрчилж эхэлсэн байх.

Мишима бодиболдингийн лут тамирчдын нэг байсан. Дэлхийн бодибилдингийн хэд хэдэн сэтгүүлийн нүүрэн дээр түүний зургууд хэвлэгдэж байлаа. Тэр Кэндо буюу сэлмээр байлдах урлагийн 9-р (хамгийн өндөр зэрэг) дантай байв. Тэр усан спортын сайн тамирчин, нисэгч аялагч байв. Тэр агаарын бөмбөлөг, автомашин гэхчилэн янз бүрийн арга хэрэгсэлээр дэлхийг долоон удаа тойрсон юм.

Ер нь түүний амьдрал асар баялаг байсан. Тэр олон ч хүүхний зүрхийг шархлуулж явсан гэдэг. Арга ч үгүй тамирчин, зохиолч, жүжигчин, хөгжимчин, хөгжмийн зохиолч энэ эр японд бараг поп од болох шахаж байлаа. Түүний анхны сүй тавьсан боловч гэрлээгүй бүсгүй нь эдүгээгийн Японы хатан хаан Мичико. Тэр цөөнгүй хүүхэнтэй холбогдсоны эцэст Ёоко Сүгияматай гэрлэж хоёр хүүхдийн эцэг болсон. Гэхдээ тэр гомо буюу ижил хүйстнүүдийн цугладаг бааранд очдог, тэр бүү хэл нэлээд хэдэн эрчүүдтэй холбоотой байсан юм. Түүний «Багний наминчлал» тууж ижил хүйстнүүдийн тухай сэдэвтэй, түүнийг өөд болсны дараа энэ талаар бөөн шуугиан дэгдэж шүүх заргадаа тулж байлаа.

Мишима өөрийн үхлийг олон жил төлөвлөсөн бөгөөд маш нямбай бэлдэж бүгдийг самурайн ёс заншлын дагуу гүйцэтгэжээ. Самурай сеппуку буюу нэр төрийн амиа хорлолт үйлдэхдээ цагаан хувцас өмсөж, үхлийн шүлэг бичиж тавиад сэтгэл санаагаа чөлөөлсний эцэст амиа хорлох учиртай. Ингэхдээ гэдсээ гүнзгий хүүлж өөрийгөө зовоож зовлон шаналалыг мэдэрч, гэм нүглээ эдэлж нэр төртэйгөөр үхэж байгаагаа харуулдаг. Тэгвэл диваажинд төрж чадна гэж итгэдэг аж. Түүний энэ үйлдлийг кайсяку буюу гэрч харж гэрчилдэг бөгөөд зарим тохиолдолд гэрч амиа хорлогчийн толгойг тас цавчиж үхлийг нь түргэсгэж өгдөг. Мишима яг энэ ёс жаягийн дагуу талийгаач болсон бөгөөд түүний шавь Кога гэгч толгойг нь тас цавчжээ.

Мишима зөвхөн зохиолч байсангүй. Тэр таван кинонд гол болон туслах дүрд тоглож, хэд хэдэн жүжиг театрт найруулж, симфони хөгжим удирдан тоглуулжээ. Тэр бүү хэл хөгжмийн зохиолууд бичиж, дан хөгжмийн альбом хэвлүүлсэн байна.

Юкио Мишимагийн уран бүтээлийн тухай ярихын өмнө намтар түүхийг нуршин чилээж байгаадаа хүлцэл өчье. Гэвч энэ нь түүнийг ойлгоход уншигч танд бага ч атугай тус болох болов уу гэж найдсаных… Нобелийн шагналд гурвантаа нэр дэвшиж байсан Мишима дөчин роман тууж, арван найман жүжиг, богино өгүүллэгийн хорь орчим түүвэр, мөн төдий тооны эсээний түүвэр уран зохиолын өв болгон үлдээсэн хүн. Эдгээрээс «Алтан сүм», «Багны наминчлал», «Киёокогийн байшин», «Давалгаан чимээ» зэрэг том хэмжээний үргэлжилсэн үгийн бүтээлүүд нь үлэмж алдартай, шилдэг бүтээлүүдэд тооцогддог. Ялангуяа «Алтан сүм» роман нь дэлхий дээр хамгийн олон уншигчтай, хамгийн олон дахин хэвлэгдсэн япон зохиол юм. Энэхүү романыг Ц.Цэнгэл эрхэм монгол хэлээр орчуулсан нь үнэхээр бахархам үйлс санагддагийг энэ дашрамд дурдсу.

Мишимагийн бичсэн жүжгүүд тун өвөрмөц. Тэрбээр японы уламжлалт Но болон Кабуки театрт зориулан хэд хэдэн жүжиг бичсэн. Мөн Но театрын эртний хоёр гурван жүжгийг шинэчлэн орчин үеийн хэв загварт оруулж бичсэн. Эдгээрээс «Аоэй хатагтай» жүжгийг онцолж болно. Гэхдээ түүний бичсэн жүжгүүдээс контэмпэрари стилийн «Маркиз дэ Сад авхай», « Миний найз Гитлэр» жүжгүүд нь хилийн чинадад илүү алдаршжээ. Сонирхолтой нь эдгээр жүжгүүд театрын тайзнаа тавигдахаасаа илүү хэвлэн нийтлэгдэж олны хүртээл болдог гэнэ. Бодохул тайзнаас илүү оюун тархинд амилдаг жүжгүүд юм болов уу даа…

Юкио Мишимагийн арвин их зохиол бүтээлээс «Зуны дунд сарын үхэл» хэмээх богино өгүүллэгийн хэмжээний хүүрнэл зохиолын түүвэр нь дэлхийд хамгийн алдаршсан билээ. Есөн өгүүллэг, нэг жүжиг бүхий энэ түүвэр анх англи хэлээр орчуулагдаж одоогийн байдлаар хэсэгчлэгдсэн буюу бүрэн хэмжээгээрээ дэлхийн 11 орны хэлээр орчуулагдсан аж. Ялангуяа энэ түүвэрт орсон «Эх оронч үзэл» хэмээх зохиол үнэхээр цуутай. Бараг Мишимагийн амьдралын тунхаг гэж хэлж болно. Тэрхүү зохиолыг миний бие найман жилийн өмнө монголоор хөрвүүлж, японы шилдэг зохиолчдын өгүүллэгийн түүвэр болох «Үхлийн тууриуд» хэмээх номонд оруулан хэвлүүлсэн билээ. Далимд дурсахад би тэр цагт хэвлүүлсэн хэдэн номоо зарах гэж их л удаж, багагүй зүдэрсэн юмдаг. Гэтэл эдүгээ тэр номыг маань сурагласан хүн цөөнгүй гэх…

Үүнийг үл өгүүлэн өгүүлэх нь.

Би Юкио Мишимагийн уран бүтээлийг хүндэтгэгч болохоос фэн, шүтэн бишрэгч нь бус. Түүний уран бүтээлийг сурталчлах, түгээн дэлгэрүүлж сурталчлах гэсэн бус. Гэхдээ би түүний хэд хэдэн зохиолыг монгол хэлээр орчуулан хэвлүүлсэн буюу удахгүй хэвлүүлэхээр бэлдэж байгаа юм. Бас ч гэж үүний тулд түүнийг монгол уншигчдад танилцуулах нь зүйтэй болов уу гэж энэ тайлбар өгүүллийг тэрлэж байгаа юм.

Жинхэнэ барууны үзэлтэн болох Мишимагийн уран бүтээлийн тухай ярих бүрт байнга хөндөгддөг сэдэв бол «үхэл» юм. Үхэл бол сүйрэл мөхөл төгсгөл. Гэтэл Мишима үхлийг магадгүй сайхан төгсгөл гэж үзэж байжээ. Тэр жараад оны дундуур Английн Би-Би-Си радиод өгсөн ярилцлагадаа «Ердийн амиа хорлолтоос самурайн ёсоор амиа хорлох нь үхэх зөв, сайн арга юм» гэж дурьдаж байжээ. Мишимагийн уран бүтээлд "үхэл төгсгөл" нь эгшин зуурын тэгсэн атлаа дур булаам, мөнхийн хаа сайгүй оршдог харагддаг. Магадгүй эдгээр чанарууд нь хүнийг ховсдож нийгмийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэх эсвэл тэр үүргээс зугтаах гарц болж өгдөг байж болох юм. Би амиа хорлох тухай яриад байна л даа… Чухам үүнийг Мишима зарим зохиолууддаа тун тодорхой сэтгэл сэрдхиймээр дүрсэлсэн байдаг. Ер нь «Эх оронч үзэл» өгүүллэгийн алдаршсан шалтгаан энэ болов уу.

Мишима 憂国 (Yu-koku) гэдэг нэртэй энэ өгүүллэгийг 1960 онд бичсэн бөгөөд 1966 онд хэвлүүлж, мөн ондоо кино болгон бүтээж өөрөө гол дүрд нь тогложээ. Япон хэлэнд 憂 буюу Yu ханз нь санаа зовних, санаа тавих гэсэн гэсэн утгатай утгатай аж. Ерөнхийдөө ханзнуудын илэрхийлж буй нь «эх орныхоо төлөө зовон шаналагч» гэсэн утгатай юм. Эх оронч гэхээр эх орноо хамгаалан байлдан тэмцэгч гэсэн ойлголт монгол хэлнээ буудаг тул энэхүү зохиолын нэрийг зориуд ийн тайлбарлав. Надад энэ зохиол хорор, драм, эротизмийг холиод барьчихсан уран баримал мэт сэтгэгдэл төрүүлдэг.

1936 оны 2-р сарын 26-28-ны өдрүүдэд Тоокёо хотноо «Залуу дарга нарын үймээн» гэж нэрлэгдсэн цэргийн бослого гарсан бөгөөд үймээнд оролцогсод дайныг эсэргүүцсэн зарим түшмэл, сайдуудыг алж, ерөнхий сайдыг хороохоор завдсан ч чадсангүй. Тэд Япон улсыг даруйхан Ази тивд ноёрхолоо тогтоох дайн хийж эхлэхийг шаардаж байжээ. Гэвч тэд амжилтад хүрэлгүй дарагдсан аж. Энэ өгүүлэгт бичсэнээр энэхүү үйл явдалд оролцоогүй болон мөр зэрэгцэн алба хааж буй нөхдийнхөө өөдөөс буу шагайсандаа өгүүллэгийн баатар Такэяма Шинжи гэмшиж амиа хорлож байна. Өөрөөр хэлбэл тэр нөхөдтэйгөө санаа нэг байсан ч нөхцөл байдлаас болоод эсрэг талд орсон тул үзэл бодолдоо үнэнч гэдгээ илэрхийлж амиа тэвчиж байна. Шинжигийн энэ үйлдлийг үнэнч гэргий нь дагалдаж байна. Ер нь зохиолын эхний догол мөр энэ зохиолыг бараг бүхэлд нь өгүүлчихдэг юм.

"1936 оны хоёрдугаар сарын 28-нд буюу олныг донсолгосон тэр үйл явдлын гурав дахь өдөр(*) Коноегийн тээврийн батальоны дэслэгч Такэяама Шинжи бослого үймээнийг дарах тухай тушаалтай эвлэрч, дайчин нөхдийнхөө өөдөөс зэвсэг хангинуулж чадахгүй байсан бөгөөд түүний дотны найзууд нь хуйвалдагчдын дунд байсныг мэдээд өөрийнхөө байшингийн \Ецуя дүүрэг, Аоба гудамжны 6-р байр\ нэг өрөөнд өөрийн илдээр харакири хийж үхжээ. Түүний гэргий Рэйко хайрт нөхрийнхөө жишээг дагаж мөн амиа хорлосон байна. Дэслэгчийн үхэхийнхээ өмнө бичсэн хагацлын зурваст "Эзэн хааны арми мандтугай" гэсэн ганцхан өгүүлбэр байв. Эхнэр нь ч мөн зурвас үлдээсэн бөгөөд зурвастаа тэднээс өмнө амьдралаас одож байгаагийнхаа төлөө эцэг эхээсээ уучлал гуйгаад “ офицер хүний эхнэрийн ямагт бэлэн байх ёстой тэр өдөр ирлээ” хэмээн бичсэн байлаа. Эрэлхэг хосуудын амьдралын сүүлчийн мөч чулуун зүрх ч уяран хайлж бурхан ч нулимс дуслуулам байсан гэдэг. Дэслэгч гучин нэгэн настай, Рэйко хорин гурван настай байж. Тэдний хурим болсон өдрөөс хойш хагас жил ч өнгөрөөгүй байсан юм…"

Энэ бол зохиолын эхний хэсэг юм. Үргэлжлэлийг нь энд тэндээс тухлан сууж эрж хайж таалан уншина уу…(Зүгээр хошигносон юм.)

1966 онд Юкио Мишима «Эх оронч үзэл» өгүүллэгээрээ богино хэмжээний уран сайхны кино хийсэн байна. Тэрбээр өөрөө уг киноны гол дүрд тоглож, Домото Мисакитэй хамтран найруулсан бөгөөд уг кино нь бараг яриа үгүй, японы эртний Но театрынх адил маш өвөрмөц тайз засалтай, ихээхэн сюрреалист гэмээр өнгө аястай 27 минутын контемпрари кино байдаг юм. Уг киног Мишима өөрийн хөрөнгөөр санхүүжүүлж, зураг авалтыг хоёрхон өдрийн дотор хийж дуусгасан гэдэг.

Мишимагийн үхлийн дараа түүний эхнэр Ёоко энэ киноны зохиогчийн эрхийг эзэмших болжээ. Гэвч тэр киног хаана ч гаргахыг зөвшөөрдөггүй байв. Ингээд энэ кино 2006 он хүртэл хаана ч гараагүй аж. 2006 оноос киног хувилан DVD болгон гаргасан нь олны сонирхолыг асар ихээр татаж тэр жилдээ хилийн чинадад хамгийн их зарагдсан япон киногоор шалгарч байжээ. (Зураг дээр "Эх оронч үзэл" киноны хэсэг, Мишима гол дүрд наадаж байна)

Миний бие энэхүү өгүүлэлдээ Юкио Мишимагийн уран бүтээлийн тухай задлан тайлбарлах зорилго тавиагүй бөгөөд гол нь Мишимагийн талаар монгол уншигчдад бага зэрэг танилцуулах гэсэн учир ингээд өндөрлөе. Гэхдээ Мишимагийн өөрийн уран бүтээлийн талаар өөрөө хийсэн нэгэн тодорхойлолтыг эцэст хавсаргахыг хүсэж байна. Кимитакэ Хироака нэгэнтээ «Надад гэнэт хэн нэгнийг алмаар санагддаг. Улай үзэхийг би тэчьяадан хүсдэг. Зарим нэгэн хүүхэн эргүүлсэн ч эзэмдэж чадахгүй болохоороо дурлалын шүлэг бичдэг бол би цаазлуулах ял заагдчихгүйн тулд роман бичдэг юм» гэж ярьж байжээ. Үүнийг унших бүр миний ч дотор бас мангас байгаа мэт сэтгэгдэл төрдөг билээ…

Д.Дашмөнх